Parmak şişmesi, özellikle kızarıklık ve ağrı gibi başka semptomlarla birlikte görülüyorsa endişe verici bir semptom olabilir. Çok çeşitli altta yatan koşullar el veya ayaklarda parmak şişmesine neden olabilir ve bu koşulların çoğu ciddi değildir. Bununla birlikte, diğer veya yeni gelişmekte olan semptomlarla ortaya çıktığında, parmak şişmesi daha ciddi bir şeye işaret edebilir. Bu yüzden olası nedenleri öğrenmeniz faydanıza olacaktır.
Bu yazıda, parmak şişmesinin bazı yaygın nedenlerini araştırıyoruz ve parmaklarınızdaki şişliğin ne zaman endişe kaynağı olabileceğini tartışıyoruz.
Parmak şişmesi neden olur?
İşte madde madde parmak şişmesinin olası nedenleri:
1. Sıvı tutulması
Bazen ödem olarak da adlandırılan sıvı tutulması, parmak şişmesinin en yaygın nedenlerinden biridir. Yemek tercihlerinden altta yatan sağlık koşullarına kadar sıvı tutulmasının birçok nedeni vardır.
Vücut fazla suyu tuttuğunda, özellikle parmaklarda olmak üzere ekstremitelerde dokuların şişmesine neden olabilir.
Sıvı tutulması tedavisi genellikle altta yatan nedeni ele almayı içerir. El ve ayaklarda parmak şişmesine neden olan sık veya kronik sıvı tutulması yaşıyorsanız, altta yatan bir neden olup olmadığını öğrenmek için doktorunuza danışmalısınız.
2. Egzersiz
Koşu, yürüyüş veya diğer yoğun egzersiz türleri gibi bir egzersiz sırasında vücudunuz kalbinize, akciğerlerinize ve kaslarınıza kan pompalamak için çok fazla çalışır. Bu, kan akışı damarların genişlemesine ve parmakların şişmesine neden olur.
Bir antrenmandan sonra parmak şişmesi genellikle endişe edilecek bir durum değildir. Ancak, egzersiz sırasında ellerinizi ve kollarınızı hareket ettirerek egzersizden sonra ortaya çıkan bu semptomu azaltabilirsiniz.
3. Sıcaklık
Sıcak havada dışarıda vakit geçirme veya çalışma sırasında ve sonrasında parmak şişmesinin bir başka olası nedeni de vücut ısısının artmasıdır. Aslında, içeriden veya dışarıdan sıcağa maruz kalmak, ısı ödemi denen bir şeye neden olabilir.
Isı ödemi genellikle ekstremitelerde, özellikle parmaklarda, ellerde, ayak parmaklarında ve ayaklarda şişmeye neden olur. Genel olarak tehlikeli olmasa da, sıvılar ve elektrolitlerdeki bir dengesizliği gösterebilir. Bazı durumlarda, altta yatan başka bir duruma da bağlanabilir.
Neyse ki dikkatli olarak ve vücut sıcaklığınızı mümkün olan en kısa sürede düşürerek ısı ödemini azaltabilirsiniz.
[ads3]
4. Hormonlar
Özellikle adet kanaması ve hamilelik sırasında hormonal değişiklikler el ve ayak parmaklarının şişmesi, ruh hali değişiklikleri ve daha fazlası gibi semptomlara neden olabilir. Bu semptomlar genellikle östrojen ve progesteron gibi hormonların değişmesi nedeniyle ortaya çıkar.
Ellerin ve parmakların şişmesi, premenstrüel sendromun (PMS) yaygın bir semptomudur ve genellikle hamilelik sırasında da ortaya çıkar. PMS’nin diğer semptomları şunları içerebilir:
- Karın şişkinliği
- Karın ağrısı
- Hassas göğüsler
- Gastrointestinal değişiklikler
- Mide bulantısı, kusma ve ishal
- Yorgunluk
- Baş ağrısı
- Uyku problemi
- Ruh hali değişiklikleri
PMS tedavisi genellikle herhangi bir ağrı veya hassasiyeti azaltmaya yardımcı olmak için ağrı kesici ilaçları içerir. Düzenli egzersiz yapmak, dengeli beslenmek ve stres azaltma teknikleri uygulamak da PMS semptomlarını azaltmada etkilidir.
Ayrıca hamileliğin sonlarında el ve ayak parmakları da dahil olmak üzere ekstremitelerde şişlik fark edilmesi yaygındır.
5. Preeklampsi
Hamilelikte parmak şişmesinin bir başka olası nedeni de preeklampsi adı verilen bir durumdur. Preeklampsi genellikle gebeliğin sonlarında ortaya çıkar ve bu olduğunda aşağıdaki semptomlar meydana gelir:
- Sık sık yaşanan kalıcı baş ağrıları
- Anormal derecede şişmiş yüz veya eller
- Vizyon değişiklikleri
- Kilo almak
- Karın ağrısı
Preeklampsi için erken tedavi, güvenli bir gebelik ve doğum sağlamak için çok önemlidir. Tedavi ilaç kullanımı, düzenli kontrol veya bazı durumlarda erken doğumu içerebilir.
6. Uyku pozisyonu
Sabah uyandığınızda bazen el parmaklarında şişlik meydana gelebilir. Bu, artrit gibi başka bir altta yatan durumdan kaynaklanabilirken, belirli uyku pozisyonları tarafından daha da kötüleşebilir.
Sabahları el parmaklarınızın sık sık şiştiğini fark ettiyseniz, kolları ve elleri yüksekte tutmak için farklı uyku pozisyonları deneyebilirsiniz veya uyurken kollarınızın altına yastıklar yerleştirebilirsiniz.
7. Yaralanmalar
Kendimize zarar verdiğimizde, vücut yaralanma bölgesinde iltihaplı bir yanıt üretir. Bu iltihaplanma genellikle şişlik, kızarıklık, ağrı ve diğer semptomlarla beraber ortaya çıkar.
Hafif veya ciddi bir el yaralanması parmaklarda, ellerde ve bilekte şişmeye neden olabilir. Parmaklardaki diğer yaralanma ve iltihap belirtileri şunları içerebilir:
- Hassasiyet
- Morarma
- Ağrı (özellikle parmakları hareket ettirirken)
- Uyuşma veya karıncalanma
- Ciltte veya kemiklerde gözle görülür değişiklikler
Parmak şişmesinin bir yaralanmaya bağlı olduğuna inanıyorsanız ve yukarıdaki semptomları da yaşıyorsanız, tıbbi tedavi için hemen bir doktora görünmelisiniz.
8. Enfeksiyonlar
Bir yaralanmaya benzer şekilde, inflamatuar yanıt, bir enfeksiyon mevcut olduğunda iyileşme sürecinin gerekli bir parçasıdır. Enfeksiyonlar, enfeksiyonun türüne ve ciddiyetine bağlı olarak çok çeşitli semptomlara neden olabilir.
Kol, el ve ayak enfeksiyonları parmakların şişmesine ve parmak eklemlerinde enfeksiyonlara neden olabilir. Bir enfeksiyonun diğer belirtileri şunları içerebilir:
- İyileşmekte zorlanan bir yara
- Ağrı
- Hassasiyet
- Ateş
- Yorgunluk
- Şişmiş lenf düğümleri
- Mide bulantısı ya da kusma
Parmakların, elin, ayakların veya vücudun herhangi bir kısmının enfeksiyonu ciddi olabilir ve hemen tıbbi yardım gerektirebilir. Tedavi ilaçları içerebilir, ancak yine de bu enfeksiyona bağlıdır.
9. Karpal tünel sendromu
Karpal tünel sendromu, elin ortasından geçen median sinir sıkıştırıldığında ortaya çıkar. Bu sinir, başparmak, işaret, orta ve yüzük parmaklarındaki hissi etkiler. Karpal tünel sendromu geliştirirseniz, elinizde ve bileğinizde aşağıdaki semptomları fark edebilirsiniz:
- Uyuşma
- Karıncalanma
- Ağrı
- Yanma hissi
- Kas güçsüzlüğü
Parmak şişmesi mutlaka karpal tünel sendromuna ait bir belirti değildir. Bununla birlikte, Ulusal Sağlık Enstitüsü’ne (NIH) göre, karpal tünel sendromundan etkilenen bazı insanlar parmaklarını şişmiş gibi hissettiğini bildirmiştir.
10. Artrit
Artrit, eklemlerde ağrı, şişme ve sertlik ile karakterize iltihaplı bir durumdur. Artritin en yaygın iki şekli osteoartrit ve romatoid artrittir.
Artrit genellikle el eklemlerinde bulunur ve bu da parmaklarda belirgin şişmeye neden olabilir. Diğer artrit semptomları şunları içerebilir:
- Eklem ağrısı
- Eklem sertliği
- Azalmış hareket aralığı
- Cilt kızarıklığı
- Yorgunluk
- İştah kaybı
- Ateş
Artrit tedavisi, iltihap önleyici ilaçlar, fizik tedavi ve bazı durumlarda ameliyatı içerebilir. Anti-enflamatuar açıdan yüksek bir diyet tercih etmek, iltihabı azaltmada yardımcı olabilir.
Ayrıca, bir çalışmada artrit eldivenlerinin ağrıyı, şişliği ve rahatsızlığı azaltmak için parmak eklemlerine baskı uygulanmasına yardımcı olabileceği bulunmuştur.
11. Tendinit
Tendinit, tendonlar iltihaplandığında meydana gelen ve şişlik, ağrı ve hassasiyete yol açan iltihaplı bir durumdur. Tendinit genellikle omuzların, kolların, bacakların tendonlarını etkiler ve elde veya ayakta parmak şişmesine neden olabilir.
Tendinit ile ilişkili ağrı ve şişliği azaltmak için ilk müdahalelerden biri soğuk komprestir. Şişmiş parmaklara buz uygulamak, bölgeye kan akışını azaltmaya ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir. Daha ciddi tendinit vakaları genellikle tıbbi tedavi gerektirir.
12. Bursit
Bursit başka bir inflamatuar durumdur. Eklemleri çevreleyen sıvı dolu keselerin iltihaplanmasından kaynaklanır. Bursit, bacaklar, kollar veya kalçalar gibi daha büyük eklem bursalarını etkileme eğilimindedir.
Parmak bursası iltihaplanırsa, parmak şişmesine neden olabilir. Diğer bursit semptomları ağrı ve kızarıklığı içerir.
Buz uygulamak bursitten kaynaklanan iltihabı ve ağrıyı azaltmada yardımcı olur. Fizik tedavi ve enjekte edilebilir ilaçlar da daha kronik vakalar için kullanılabilir. Bazı durumlarda, iltihaplı bursayı boşaltmak için ameliyat kullanılabilir.
13. Gut hastalığı
Gut, vücutta yüksek düzeyde ürik asit biriktiğinde ve eklemlerde kristaller oluştuğunda ortaya çıkan bir durumdur. Normalde vücut idrarda ürik asit salgılar, ancak azalmış böbrek fonksiyonu ürik asit seviyelerini artırabilir ve gutu tetikleyebilir.
Gut genellikle ayakları etkilese de el parmak eklemlerinde de şişlik ve ağrıya neden olabilir. Gut atağının diğer semptomları şunları içerebilir:
- Aşırı ağrı
- Eklem çevresindeki deride kızarıklık ve sıcaklık
- Eklemdeki sert topaklar
Gut genellikle yayılmasını veya kronikleşmesini önlemek için erken müdahale gerektirir. Ağrıyı azaltmaya ve ürik asit seviyelerini düşürmeye yardımcı olan ilaçlar genellikle ilk tedavidir.
2017’de yayınlanan bir araştırmaya göre, kilo vermenin, diyet değişikliklerinin ve alkol alımının azalmasının da gut ataklarının sıklığını ve şiddetini azaltabileceği gösterilmektedir.
14. Orak hücre hastalığı
Orak hücre hastalığı veya orak hücre anemisi, kırmızı kan hücrelerinin işlevini etkileyen nadir bir genetik durumdur. Bu hastalık, vücutta düzgün bir şekilde dolaşımda sorun yaşayan “orak” şekilli kırmızı kan hücrelerine neden olur.
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’ne göre orak hücre hastalığının ilk belirtilerinden biri parmak şişmesine neden olabilen el-ayak sendromudur. Orak hücreli aneminin diğer semptomları şunları içerebilir:
- Yorgunluk
- Sinirlilik
- Ağrı
- Sarılık
- Sık yaşanan enfeksiyonlar
Orak hücre hastalığı, ciddiyet ve ilerlemeye bağlı olarak çeşitli tedavi türleri gerektirir. Ancak sıvıların artması, en azından parmak şişmesinin azalmasına yardımcı olabilir.
15. Skleroderma
Sistemik skleroderma, genellikle ciltteki değişikliklerle kendini gösteren otoimmün hastalıktır. Organların yanı sıra vücudun bağ dokularında da değişikliklere neden olabilir.
Sklerodermanın ilk belirtilerinden biri, özellikle sabah uyandıktan sonra ellerde ve parmaklarda şişliktir. Diğer skleroderma semptomları şunları içerebilir:
- Kalın, parlak cilt lekeleri
- Saç kaybı
- Eklem ağrısı
- Nefes darlığı
- Gastrointestinal semptomlar
Sklerodermayla ilişkili parmak şişmesi tedavisi, bazen bir mesleki terapistin yardımıyla sıklıkla el ve ayak parmaklarının egzersizini içerir. Anti-enflamatuar ilaçlar da daha ciddi vakalara yardımcı olabilir.
Parmak şişmesinin nadir nedenleri
Bazen parmak şişmesi birkaç sağlık sorununda nadir görülen bir semptom olarak görünebilir.
- Şeker hastalığı
Diyabet üzerine yapılan araştırmaların çoğu, ayaklardaki diyabet semptomlarına odaklanmaktadır. 2012’de yapılan bir araştırmadan sonra, parmak şişmesine neden olabilen tropikal diyabetik el sendromu adı verilen bir durumdan bahsediliyor. Bu raporda, iki kişinin düzgün kontrol edilmeyen diyabetten kaynaklanan şişmiş parmakları olduğu bildirilmiştir.
- Tüberküloz
Parmak şişmesini tüberkülozun nadir bir semptomu olarak tanımlayan çok sayıda vaka raporu vardır. Bir vaka, tüberküloz teşhisi konan 25 yaşındaki bir erkek, serçe parmağında şişlik ve göğüs enfeksiyonu bildirmiştir. Bir başka vaka raporu, tüberküloz teşhisi konan 46 yaşındaki erkeğin serçe parmağında şişlik olduğunu bildirmiştir.
- Sarkoidoz
Literatüre göre parmak şişmesi, sarkoidoz adı verilen iltihaplı bir durumun nadir bir belirtisi olabilir. 2015 yılında bir vakada, orta parmağında şişlik olan yaşlı bir erkeğin, sarkoid tenosinovit adı verilen bu durumun nadir bir türüne sahip olduğu keşfedilmiştir.
- Frengi
Sifiliz olarak da bilinen frengi, erken tedavi edilmezse parmaklar dahil vücudun çeşitli bölgelerini etkileyecek şekilde enfeksiyona dönüşebilir. 2016 yılında, tedavi edilmemiş sifiliz hastası 52 yaşındaki bir erkekte parmak şişmesi ve ağrısını anlatan bir vaka çalışması yayınlanmıştır.
Sonuç olarak
Yukarıda gördüğünüz gibi parmak şişmesine neden olabilecek pek çok sağlık durumu vardır. Isı, egzersiz ve hatta hormonlar gibi bu nedenlerin çoğu nadiren tehlikelidir. Bu tür koşullar için basit müdahaleler, parmaklarınızda hissedebileceğiniz herhangi bir şişlik veya rahatsızlığa yardımcı olabilir.
Bununla birlikte, diğer semptomların eşlik ettiği kronik parmak şişmesi varsa, bir doktora gitmek en iyisidir. Ele alınması gereken altta yatan bir durum olup olmadığını belirlemeye yardımcı olabilirler.
Kaynakça: Medikal Rehber
